Η Παγκόσμια Ημέρα νόσου Alzheimer καθιερώθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) να εορτάζεται στις 21 Σεπτεμβρίου κάθε έτους με στόχο την αφύπνιση, την πληροφόρηση και την ευαισθητοποίηση του κοινού για τη νόσο.
Στην Ελλάδα δραστηριοποιείται η Ελληνική Εταιρία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών η οποία συστάθηκε το 1995 ως Ν.Π.Ι.Δ. Επίσης, ιδρύθηκε στο Υπουργείο Υγείας το Εθνικό Παρατηρητήριο Άνοιας- Alzheimer (Ν. 4316/ΦΕΚ.270/τ.Α -24/12/2014), το οποίο σύμφωνα με το άρθρο 1 έχει ως σκοπό τη μόνιμη υποστήριξη της πολιτικής της χώρας για την αντιμετώπιση της νόσου και την προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών και των οικογενειών τους. Επί πλέον μεταξύ των αρμοδιοτήτων του είναι και η εκπόνηση Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Δράσης για την άνοια 2015 – 2020, ώστε να καταγραφεί η υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα και να προσδιοριστούν οι αρχές , οι στόχοι και οι άξονες των δράσεων.
Για το 2016, ο Π.Ο.Υ. σε συνεργασία με την ADI (Παγκόσμια Εταιρία Νόσου Alzheimer) θέτει ως κεντρικό θέμα της ενημερωτικής εκστρατείας το μήνυμα: «Θυμήσου με» (Remember Me). Μερικά στοιχεία για την παγκόσμια επίπτωση της άνοιας:
• Πάνω από 46 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν με άνοια.
• Μέχρι το 2050, στις μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος χώρες 131,5 εκατομμύρια άνθρωποι θα αναπτύξουν άνοια.
• Κάθε 3,2 δευτερόλεπτα κάποιος θα αναπτύξει μιας μορφής άνοια.
• Κάθε 68 δευτερόλεπτα ένας άνθρωπος αναπτύσσει Alzheimer.
• Δύο στους τρεις ανθρώπους παγκοσμίως δεν γνωρίζει τι συμβαίνει με τη νόσο στη χώρα του.
• Το παγκόσμιο κόστος της άνοιας εκτιμήθηκε σε 818 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.
Τον όρο άνοια τον χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε την έκπτωση των νοητικών ικανοτήτων του ατόμου, της μνήμης και της κρίσης, του λόγου και της προσωπικότητας με συνέπεια τη σταδιακή έκπτωση της καθημερινής λειτουργικότητας του.
Η πιο συχνή μορφή άνοιας είναι η νόσος Alzheimer (50-60%). Άλλοι τύποι άνοιας είναι η αγγειακή άνοια, η άνοια με σωμάτια Lewy και η μετωποκροταφική άνοια.
Νόσος Alzheimer είναι μια χρόνια νευροεκφυλιστική ασθένεια του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, που χαρακτηρίζεται στην ήπια μορφή της από σταδιακή απώλεια της μνήμης και περιορισμό των υπόλοιπων νοητικών λειτουργιών του εγκεφάλου. Είναι μια νόσος της «τρίτης ηλικίας», παρόλο που σποραδικά συναντώνται περιστατικά και σε μικρότερες των 65 ετών ηλικίες.
Πρόκειται για μια εξελικτική νόσο, με τρία κυρίως στάδια εξέλιξης. Στα αρχικά στάδια της νόσου, τα συμπτώματα είναι ιδιαίτερα ελαφρά. Κυρίως υπάρχουν διαταραχές της μνήμης, δηλαδή ο ασθενής ξεχνά τα πρόσφατα γεγονότα ενώ συνήθως θυμάται με λεπτομέρειες τα παλιά. Πολλές φορές η κατάσταση θεωρείται ως φυσιολογική γήρανση και αυτό κάνει δύσκολη την πρώιμη διάγνωση.
Έχει σταδιακά αυξανόμενη σύγχυση σχετικά με το πού βρίσκεται ενώ παρουσιάζει επίσης την τάση να χάνεται εύκολα. Αποφεύγει να αντιμετωπίσει νέες, μη οικείες καταστάσεις, παρουσιάζει καθυστερημένες αντιδράσεις και μειωμένη ικανότητα εκμάθησης, αρχίζει να μιλά με πολύ αργότερο ρυθμό σε σχέση με το παρελθόν, δυσκολεύεται να διαχειριστεί τα οικονομικά του και να τακτοποιήσει τους λογαριασμούς του. Τα συμπτώματα αυτά είναι εντονότερα σε μη οικείο περιβάλλον.
Κατά το μεσαίο στάδιο της νόσου ο πάσχων: Δυσκολεύεται να αναγνωρίσει στενούς φίλους, ακόμη και μέλη της οικογένειάς του, είναι ανήσυχος και περιπλανιέται.Έχει πρόβλημα σε απλές δραστηριότητες όπως την ανάγνωση, τη γραφή και την αριθμητική. Αντιμετωπίζει πρόβλημα με την οργάνωση των σκέψεών του σε λογική σειρά. Νευριάζει εύκολα, ενώ μπορεί να γίνει εχθρικός και μη διαθέσιμος για συνεργασία. Υπάρχει έντονη καχυποψία, διαταραχές ύπνου, ευερεθιστότητα και παραλογισμός. Τέλος χάνει και την αίσθηση του χρόνου,
Στα τελικά στάδια, καθώς η νόσος Alzheimer εξελίσσεται, οι νοητικές λειτουργίες εκπίπτουν σταδιακά, ο ανοϊκός άρρωστος οδηγείται σε πλήρη αποδιοργάνωση της ζωής και της προσωπικότητάς του. Τελικώς, γίνεται ανίκανος να φροντίσει τον εαυτό του και καταλήγει να εξαρτάται ολοκληρωτικά από τους συγγενείς του, για τους οποίους αποτελεί τεράστιο πρακτικό, σωματικό οικονομικό και ψυχικό φορτίο.
Ριζική θεραπεία της νόσου Alzheimer και των άλλων μορφών άνοιας δεν υπάρχει αλλά παράλληλα με τη φαρμακευτική θεραπεία γίνονται και υποστηρικτικές παρεμβάσεις όπως:
• Νοητική ενδυνάμωση – ασκήσεις μνήμης
• Εργοθεραπεία – δημιουργική απασχόληση
• Λογοθεραπεία
• Θεραπείες Τέχνης
• Γυμναστική
Επί πλέον απαιτούνται προγράμματα στήριξης των φροντιστών των ατόμων με άνοια, που τις περισσότερες φορές είναι η οικογένεια και τα συγγενικά τους πρόσωπα Η νόσος Alzheimer είναι μια ασθένεια που, λόγω της εξέλιξής της, έχει τεράστια οικονομική επίπτωση τόσο στην οικογένεια όσο και στα Συστήματα Υγείας.
Στην Ελλάδα, η συχνότητα της Νόσου Αλτσχάιμερ είναι άγνωστη, λόγω απουσίας σχετικών μελετών. Ανάγοντας στον ελληνικό πληθυσμό δεδομένα άλλων χωρών, σήμερα στην Ελλάδα πρέπει να υπάρχουν 150.000-200.000 ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ, με πρόβλεψη για αριθμό άνω των 500.000 το 2050.
Η πρόληψη της νόσου επικεντρώνεται σε στόχους που έχουν προκύψει από τα διαθέσιμα στοιχεία και περιλαμβάνει την αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου για άνοια από αγγειακή νόσο. Τέτοιοι παράγοντες είναι ο διαβήτης, η κατάθλιψη, η υπέρταση της μέσης ηλικίας, η παχυσαρκία της μέσης ηλικίας, το κάπνισμα και η έλλειψη σωματικής άσκησης και κοινωνικής δραστηριότητας.
Η άνοια είναι μία από τις κύριες αιτίες αναπηρίας και εξάρτησης μεταξύ των ατόμων μεγάλης ηλικίας και ένα μείζον θέμα Δημόσιας Υγείας. Η πρόληψη, η ευαισθητοποίηση του κοινού, η υποστήριξη των φροντιστών, η θεραπευτική αντιμετώπιση, η βελτίωση του θεσμικού πλαισίου και η προώθηση της έρευνας και της εκπαίδευσης είναι οι κύριοι άξονες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης.
Εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη
Την Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου, στις εισόδους των Κέντρων Ημέρας της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Alzheimer (Πέτρου Συνδίκα 13 και Κωνσταντίνου Καραμανλή 164) ανήμερα του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας, από τις 08:30-14:30 θα λειτουργήσουν ενημερωτικά stand, στα οποία εξειδικευμένο προσωπικό της εταιρείας θα παρέχει αξιόπιστη ενημέρωση στους συμπολίτες μας σχετικά με τη νόσο.
Παράλληλα, οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να προγραμματίσουν άμεσα το ραντεβού τους για δωρεάν εξέταση μνήμης.
Επίσης, η Alzheimer Hellas και ο Σύλλογος Φίλων Alzheimer Hellas σας καλούν να γιορτάσουμε μαζί την Παγκόσμια Ημέρα Νόσου Αλτσχάιμερ την Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου, στις 18:00 μ.μ. στην Αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου «Αλέξανδρος» της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (Εθν. Αμύνης 1).
Τo πρόγραμμα θα περιλαμβάνει ομιλία για τη νόσο από την καθηγήτρια Μάγδα Τσολάκη, πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer, προβολή ταινίας μικρού μήκους που δημιουργήθηκε από φοιτητές της Σχολής Κινηματογράφου του Α.Π.Θ. και στις 20:00 μ.μ. θα παρουσιαστεί το θεατρικό αναλόγιο «Ὡς σκιᾶς ὄναρ – Σαν ονείρου σκιά».
Με κεντρικό θέμα την ξενιτιά, επτά ιστορικά πρόσωπα, άμεσα σχετιζόμενα με τον Αλέξανδρο, έρχονται απ’ το παρελθόν και μας διηγούνται τη ζωή τους, αλλά και τη σχέση τους με τον Μακεδόνα βασιλιά. Το κείμενο και τη μουσική επιμέλεια έκανε ο Δρ Νικόλαος Β. Παππάς (Αρχαιολόγος του ΥΠ.ΠΟ.Α.), τη σκηνοθεσία η Αφροδίτη Ιωαννίδου (Ηθοποιός Κ.Θ.Β.Ε.) και την ενορχήστρωση ο Σάκης Δερμιτζάκης (Καθηγητής Μουσικής).
Το παραπάνω θεατρικό αναλόγιο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πέλλας και τώρα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νόσου Αλτσχάιμερ, παρουσιάζεται στη Θεσσαλονίκη, μια προσφορά των συντελεστών της παράστασης στα μέλη αλλά και στους φίλους της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών.
Η νόσος Αλτσχάιμερ μπορεί να αντιμετωπιστεί. Ενημερωθείτε!
Με πληροφορίες από http://www.pkm.gov.gr/default.aspx?lang=el-GR&page=35&pressid=14353 και http://health.in.gr/news/various/article/?aid=1500099550
