Η λιτή αναφορά του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη στη φετινή ομιλία του στη ΔΕΘ περιλάμβανε μεταξύ άλλων ένα οραματικό έργο για την πόλη, που αποτελεί αντικείμενο συζήτησης τα τελευταία δέκα χρόνια, χωρίς ποτέ να αποτελέσει ρεαλιστικό στόχο.
Η ανάπλαση του χώρου που καταλαμβάνει η ΔΕΘ είναι νωρίς να πούμε αν δρομολογείται, όμως μέχρι το τέλος του έτους ελπίζουμε να έχουμε ένα πρώτο σοβαρό πλάνο, μια ας την ονομάσουμε προμελέτη, για να δούμε επιτέλους τι θα απαιτούσε ένα τέτοιο μεγαλεπήβολο έργο και πώς μπορεί να προσαρμοστεί στα σημερινά δεδομένα.
Προφανώς και το αίτημα της διοίκησης της ΔΕΘ προς τον πρωθυπουργό δε διατυπώθηκε τυχαία, ούτε ήταν απροετοίμαστο. Η ανάπλαση της ΔΕΘ δεν είναι άλλωστε τωρινή ιδέα. Θυμάμαι τον Βασίλη Παπαγεωργόπουλο να μιλά γι’ αυτό, την Τίνα Μπιρμπίλη να συγκεκριμενοποιεί την ιδέα, τον Γιάννη Μπουτάρη να το στηρίζει με σθένος στο δημοτικό συμβούλιο και διαχρονικά τις διοικήσεις του ΤΕΕ/ΤΚΜ να το προβάλλουν ως πάγιο αίτημα και ανάγκη της πόλης.
Η ανάπλαση του χώρου που καταλαμβάνει η ΔΕΘ εξάλλου είναι μια ευπροσάρμοστη ιδέα. Εισήχθη στον τοπικό δημόσιο διάλογο ως συνέπεια του σχεδίου για μετεγκατάσταση της ΔΕΘ εκτός κέντρου Θεσσαλονίκης, συνδυάστηκε με την παραχώρηση των στρατοπέδων (Γ’ ΣΣ, πρώην 424 ΓΣΝΕ, ΕΡΤ3 κτλ.), αποτέλεσε μέρος του σχεδίου για τον μεγάλο άξονα πρασίνου που θα συνδέσει το Σέιχ Σου με την παραλία της Θεσσαλονίκης και πάει λέγοντας. Να θυμίσω ότι υπάρχει από το 2006 μελέτη του ΤΕΕ/ΤΚΜ για την ανάπλαση της περιοχής (με δεδομένο αυτό που απορρίφθηκε τελικά, δηλαδή τη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ στη Σίνδο), όπως και του ΑΠΘ… Όπως υπάρχει και ένα ας το πούμε «master plan» (στο σχέδιο «Θεσσαλονίκη 2012»), που προέβλεπε την ενοποίηση του χώρου της ΔΕΘ με τους γειτονικούς χώρους πρασίνου και άλλων υποδομών, με την παραλία και με χώρο των πανεπιστημίων. Με άλλα λόγια ένα πολύ μεγάλο πάρκο στο κέντρο της πόλης…
Σήμερα η ιδέα μπαίνει σε πιο πρακτικές βάσεις, επειδή ακριβώς πήγαν στράφι σχεδόν στο σύνολό τους όλες οι άλλες ιδέες. Η ΔΕΘ αποφασίστηκε τελικά να παραμείνει στο χώρο που καταλαμβάνει σήμερα, όμως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματά της είναι ότι ο χώρος έχει σχεδόν απαξιωθεί και χρειάζεται ανάπλαση. Αν θέλουμε να διατηρήσει το Δ(ιεθνής) ο εκθεσιακός μας φορέας.
Η διοίκηση της ΔΕΘ έχει δώσει μια εικόνα του τι σκέφτεται για τη συγκεκριμένη ανάπλαση: Να βελτιωθεί ο χώρος, να δούμε τι θα γίνει με τις υποδομές και πρωτίστως με τα περίπτερα και παράλληλα να δημιουργηθεί ένα μητροπολιτικό πάρκο. ΔΕΘ, ΑΠΘ και ΤΕΕ/ΤΚΜ θα βάλουν τους κανόνες και θα σχεδιάσουν και ελπίζουμε να έχουμε μια σοβαρή παρουσίαση είτε από τους φορείς, είτε από την κυβέρνηση ως το τέλος του έτους του περιβόητου ειδικού χωρικού σχεδίου, προκειμένου να γίνει ο σχεδιασμός στη βάση των νέων κανόνων, σε συνεργασία προφανώς με το δήμο Θεσσαλονίκης και το σχέδιο αυτό να τεθεί σε διαβούλευση με όλους τους φορείς και τους πολίτες. Ναι, δε θα γίνει αύριο το μητροπολιτικό πάρκο, ούτε η ανάπλαση…
Δεν ξέρω αν μπορεί να γίνει πράξη αυτό που περιέγραψε ο πρόεδρος της ΔΕΘ-Helexpo, Τάσος Τζήκας ως «ένα υπερσύγχρονο, λειτουργικό και βιώσιμο εκθεσιακό κέντρο, μοχλό ανάπτυξης για τη Θεσσαλονίκη, μαζί με ένα μητροπολιτικό πάρκο κόσμημα, ένα νέο τοπόσημο για την πόλη του μέλλοντος». Γνωρίζω όμως πως δεν είναι πολλά τα πρότζεκτ στη Θεσσαλονίκη, που μπορούν να δημιουργήσουν εικόνες από ένα καλύτερο μέλλον για την πόλη και προσδοκίες για βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και της λειτουργίας της πόλης. Είναι ένα από τα λίγα έργα που μπορούν να χαρακτηριστούν οραματικά και να αποτελέσουν στόχο όλων των τοπικών αρχόντων σημερινών και μελλοντικών.
Ελπίζω αυτή τη φορά να υπάρξει περισσότερη σοβαρότητα σε σχέση με το παρελθόν, μελέτες βιωσιμότητας, συγκεκριμένη χρηματοδότηση και εφικτά χρονοδιαγράμματα κι όχι άλλη μια εύηχη ιδέα που θα μείνει στα χαρτιά. Ελπίζω να υπάρχει βούληση στην πράξη από όλους όσοι αρέσκονται να συζητούν για το συγκεκριμένο χώρο και να μη μας πουλάνε πάλι όνειρο (χωρίς διάθεση προσβολής οιουδήποτε). Διότι θυμίζω ότι το μητροπολιτικό πάρκο στο χώρο της ΔΕΘ θα ήταν έτοιμο το 2012 (στα 100 χρόνια από την απελευθέρωση ντε…). Δεν είναι όνειρο, είναι δέσμευση τουλάχιστον μιας δημοτικής αρχής και μιας κυβέρνησης στο παρελθόν. Τότε που σφάζονταν υπουργοί, βουλευτές, νομάρχες και δήμαρχοι ποιος θα παρουσιάσει την πιο ευφάνταστη ιδέα ως υλοποιήσιμο σχέδιο. Ως τη δική του παρακαταθήκη στην πόλη…
Από το 2013 και μετά πάντως οι όποιες προσεγγίσεις έγιναν, δεδομένου πια ότι η ΔΕΘ παραμένει στο χώρο, είχαν σοβαρή τεκμηρίωση και στις βασικές αρχές τους συμφωνούσαν. Έβαλαν έτσι συγκεκριμένο πλαίσιο (αναφέρομαι σε προτάσεις του Πρόδρομου Νικηφορίδη, του ξεχασμένου πια Οργανισμού Ρυθμιστικού και βεβαίως του Ρυθμιστικού Σχεδίου της Θεσσαλονίκης που δε θεσμοθετήθηκε ακόμη…).
Άλλωστε, την ανάγκη αυτός ο εμβληματικός και μεγάλος χώρος, ακόμη κι αν δεν πληροί τους διεθνείς όρους της μητροπολιτικότητας, να αναπλαστεί την αναγνωρίζουν όλοι. Μια ανάπλαση τέτοιου μεγέθους μπορεί να δώσει ανάσα στην πόλη και στο ιστορικό κέντρο, ακόμη και να δημιουργήσει έναν ουσιαστικό καθημερινό πόλο ανάλογο του εμπορικού κέντρου της πόλης για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της Θεσσαλονίκης. Ένα δεύτερο κέντρο κι ας μη μας φοβίζει η ιδέα…
Η ανάπλαση του χώρου της ΔΕΘ, το άνοιγμά του στον κόσμο, μαζί με μια σειρά ρυθμίσεων στο συγκεκριμένο τμήμα της πόλης και σε όσα επηρεάζονται από αυτό, έχουν αναγνωριστεί ως ανάγκη για τη λειτουργικότητα της πόλης, ασχέτως αν οι κατά καιρούς προτάσεις που έχουν διατυπωθεί δε συμφωνούν σε όλα. Ο δημόσιος διάλογος άλλωστε και η ζύμωση σε κοινή θέα μόνο οφέλη έχει για την πόλη και το τελικό αποτέλεσμα.
Για να αντιληφθεί κάποιος το μέγεθος της ανάπλασης για την οποία συζητούμε πρέπει να γνωρίζει ότι συνολικά ο υπό εξέταση χώρος είναι 180.000 τ.μ. και ένας πρόχειρος παλιός υπολογισμός έκανε λόγο για μια παρέμβαση κόστους περίπου 125 εκατομμυρίων ευρώ.
Το εγχείρημα είναι δύσκολο, απαιτεί σταθερή και ισχυρή βούληση, τη μέγιστη δυνατή συμφωνία στην πόλη, σημαντικά κονδύλια και υπομονή σε χρόνο. Κανένα όραμα όμως, κανένα «έργο πνοής» όπως λέγαμε παλιά, δε γίνεται πράξη χωρίς όλα αυτά.
Άρθρο του Τάσου Τασιούλα στην www.voria.gr
